Jezus zei tegen Nikodemus: ‘Luister heel goed naar mijn woorden: Je kunt alleen bij Gods nieuwe wereld horen als je op een nieuwe manier geboren wordt.’ Toen zij Nikodemus: ‘Iemand die al oud is, kan toch niet opnieuw geboren worden? Hij kan toch niet teruggaan in de buik van zijn moeder en nog een keer geboren worden?’ Jezus zei tegen hem: ‘Luister heel goed naar mijn woorden: Je kunt Gods nieuwe wereld alleen binnengaan als je op een nieuwe manier geboren wordt. (Bijbel in Gewone Taal, Joh.3: 3,4 en 5).
Ik volgende een opleiding voor Secure Base Coach en leerde daar welke stappen je kunt zetten om mensen te helpen om trauma’s, levenservaringen, pijnpunten onder ogen te zien en nieuwe wegen te vinden voor je leven. Hoewel het een ‘seculiere’ opleiding was, raakte het bijna op ieder moment de kern van de christelijke boodschap, zoals die hierboven in het gesprek met Nikodemus wordt weergegeven. We leven vaak met gedachten, zoals: ‘Ja, zo is het nu eenmaal’, ‘Dat heb ik van mijn vader of moeder’, ‘Het ongeluk heeft mijn leven gekleurd, ik moet verder.’ Maar wat betekent: ‘Zie Hij maakte alle dingen weer nieuw in de werkelijkheid van ons bestaan?’
Traumatische gebeurtenissen uit ons leven kleuren ons bestaan en we worden dan opgeslokt door verdriet en angst, zien geen uitkomst meer en passen ons aan de omstandigheden aan. Ik heb daar in het afgelopen jaar heel veel voorbeelden van gezien.
Wat te denken van de man van 50, zelf vader van 4 kinderen, die ontdekte dat hij door zijn eigen vader nooit serieus genomen werd, omdat hij als jongste kind van 8 eigenlijk niet meer gewenst was en daardoor niet in staat was om zijn eigen vaderschap invulling te geven. Opnieuw geboren worden betekende hier dat hij een brief schreef aan zijn inmiddels overleden vader en die brief hardop voorlas bij het graf van zijn vader. Toen kon hij huilen en verdrietig zijn om wat in zijn leven zo’n steen op zijn maag geweest was. Hij ervoer het als ‘opnieuw geboren worden’.
En de vrouw van 55, die na een huwelijk en een scheiding in de volgende crisis van haar relaties terecht kwam en nu, voor het eerst, sprak over de incest, die in het gezin van herkomst plaatsvond. Toen ze de verbinding kon leggen tussen die gebeurtenis en haar steeds weer mislukkende relaties kwam het verdriet. Verdriet is dan heel belangrijk en is de basis voor mogelijke acceptatie en levensverandering.
Ieder van ons heeft dit soort ervaringen, want het leven is er vol van. Het is dan ook niet de kunst van het leven om alle ‘moeilijke’ dingen te vermijden of alleen maar op zoek te zijn naar meer plezier en welvaart. Maar het is beter en ook onze opdracht om bewust te leven, verdriet en tekort serieus te nemen en niet in de overlevingsstand te schieten.
Edith Eva Eger (1927), overlevende van de Holocaust, zegt het als volgt: ‘Ik probeerde de herinneringen aan het verleden uit te bannen. Ik dacht dat het een kwestie van overleven was. Slechts na vele jaren ging ik begrijpen dat de pijn niet verdwijnt door ervoor weg te lopen. Dat maakt de pijn juist erger. Door weg te lopen van mijn pijn kon ik geen vrijheid vinden. Ik maakte van mijn angst een cel en draaide hem op slot door te zwijgen.’
De kerkelijke gemeente wil een ‘vrijplaats’ zijn om over je pijn en verdriet te praten en mede daardoor de werkelijke betekenis te gaan zien van ‘opnieuw geboren worden’. Dat hoeven we niet te vergeestelijken en direct te verwijzen naar ‘vroom leven’. Het heeft te maken met het leven van alledag, van het hier en nu. We krijgen in dit bijbelgedeelte het perspectief van ‘de nieuwe Wereld’, en voor ons als individu kan nieuw perspectief het verschil maken tussen levensgeluk en alleen maar ‘moeite en pijn’. Het Evangelie van Johannes laat ons zien wat de weg van Jezus is en wat zijn betekenis is voor het leven van mensen. De kern van het christelijk geloof is dan dat we uit een vader en moeder geboren zijn, dat we gebonden lijken aan onze omstandigheden (‘Zo is het nu eenmaal!’), maar dat we opnieuw geboren kunnen worden als we deze stap ‘in geloof’ durven te nemen.
CeesJan Visser
